Son 30 il ərzində informasiya texnologiyalarının inkişafı ilə bütün dünyada olduğu kimi Azərbaycanda da elektron ticarətə maraq artmaqdadır. İnsanlar e-ticarət platformaları sayəsində istədikləri vaxt və istədikləri yerdən alış-veriş edə bilirlər. Ancaq bu platformaların çoxu xaricdə yerləşir. Bəs Azərbaycanda elektron ticarətə necə başlamaq olar? Bu yazımızda mövzuyla bağlı ətraflı məlumat əldə edə bilərsiniz.
Azərbaycanda Elektron Ticarətin Vəziyyəti
Azərbaycan iqtisadiyyatı əsasən (60%) neft və təbii qaz hasilatına əsaslanır. Ölkə həm də kömür, mis, qızıl, dəmir filizi və manqan kimi müxtəlif təbii ehtiyatlarla zəngindir. Azərbaycanda həm də ölkədə yetişdirilən geniş çeşidli məhsullarla güclü kənd təsərrüfatı sektoru var.
Azərbaycan 2001-ci ildən Avropa Şurasının fəal üzvüdür və 2005-ci ildə Ümümdünya Ticarət Təşkilatına üzv olub. 1995-ci ildə Avropa İttifaqı ilə Assosiasiya Sazişi imzalayan ilk ölkələrdən biri olub və ona müşahidəçi statusu verilib.
Ənənəvi sahələr ilə yanaşı Azərbaycanda elektron ticarət də inkişaf etməkdədir. 2004-cü ildə elektron ticarət əməliyyatlarındakı sənəd dövriyyəsinin tənzimlənməsi üçün “Elektron İmza və Elektron Sənəd” Haqqında Qanun, 2005-ci ildə elektron ticarətlə məşğul olan tərəflərin bütün hüquq və vəzifələrinin tənzimlənməsi məqsədilə “Elektron Ticarət Haqqında” Qanun qəbul edilmişdir.
2017-ci ildə elektron ticarət əməliyyatlarının həyata keçirilməsini asanlaşdıran “Azərbaycan Rəqəmsal Ticarət Qovşağı” yaradılmışdır. Bu fəaliyyətin tənzimlənməsi üçün atılan addımlar özünü ölkədə elektron ticarətin payının artmasında göstərməkdədir. Azərbaycan Mərkəzi Bankının məlumatına əsasən, 2021-ci ildə e-ticarət şəbəkəsində 7,208 mlrd. ödəniş həyata keçirilib. Bu da 2020-ci ilə görə 86% artım deməkdir.
Azərbaycanda Elektron Ticarətin Müsbət və Mənfi Cəhətləri Nələrdir?
Elektron ticarət Azərbaycanda artan tendensiyaya çevrilib. Onlayn alıcılar istədikləri məhsulları tapıb evdən çıxmadan alış-verişin rahatlığından istifadə edə bilirlər. Bununla belə, onlayn alış-verişin bəzi çatışmazlıqları da var, məsələn, paltar və ya ayaqqabı almadan əvvəl onu sınaqdan keçirə bilməmək. Elektron ticarətin xüsusiyyətləri haqqında daha ətraflı məlumat ələ etmək üçün yazımızı oxumaya davam edin.
Azərbaycanda Elektron Ticarətin Üstünlükləri
Elektron ticarətə artan maraqla əlaqədar ölkədə e-ticarət mağazalarının sayında da artım müşahidə olunur. İnsanları bu yeni alış-veriş üsuluna cəlb edən elektron ticarətin bir çox üstünlüyü var. Əsas üstünlüklərə aşağıdakılar daxildir:
- Rahatlıq. Satıcılar və alıcılar dünyanın istənilən yerindən alış-veriş əməliyyatı həyata keçirə bilərlər, fiziki bir yerə bağlı olmaq zərruriyyəti yoxdur.
- Qənaət. Satıcılar və alıcılar onlayn ticarət həyata keçirərək çəkilən xərcə qənaət edə bilirlər.
- Zaman azadlığı. Həm satıcı, həm alıcı 24/7 saat alqı-satqı əməliyyatı həyata keçirə bilər.
- Əlçatanlıq. Satıcı hədəf auditoriyadan toplanan məlumata əsasən məhsul/xidmətini daha çox müştəriyə çatdıra bilər.
Azərbaycanda Elektron Ticarətin Menfi Cəhətləri
Azərbaycanda uzun illərdir ki, elektron ticarətin həcmi artmaqdadır. Elektron ticarət bazarı ildə 17% sürətlə böyüyür və 2022-ci ilə qədər 5 milyard dollara çatacağı gözlənilir. Ölkənin e-ticarət sənayesi iqtisadiyyatının ən sürətlə inkişaf edən sektorlarından biridir və bir çox yerli və beynəlxalq pərakəndə satış şirkətləri bazara daxil olur. Bu sürətli artım Azərbaycanda elektron ticarət biznesi üçün bir sıra problemlər yaradıb.
- Azərbaycanda güclü bank sistemi yoxdur, bu da müştərilərin onlayn və ya mobil cihazlar vasitəsilə ödənişlərini çətinləşdirir.
- İkinci problem ondan ibarətdir ki, Amazon və digər e-ticarət saytları vasitəsilə məhsul satmaq mümkün olsa da, Azərbaycanda Amazon anbarları və icra mərkəzləri yoxdur. Ona görə məhsullar onlayn pərakəndə satıcıların beynəlxalq anbarlarından göndərilməkdədir. Bu isə sifarişlərinin çatdırılması müddətinə mənfi təsir etməkdədir.
- Mürəkkəb çatdırılma zəncirinə onlayn alış-veriş üçün çatdırılma müddətlərinin əhəmiyyətli dərəcədə uzanmasına səbəb olur. İstehsalçılar əvvəlcə məhsulu istehsal etməli, sonra pərakəndə satıcıya göndərməlidirlər, o da öz növbəsində onu müştərilərinin qapısına çatdırmalıdır. Bu proses həftələr çəkə bilər və səhvlərlə nəticələnə bilər.
Onlayn Satışa Keçməyiniz Üçün 5 Səbəb
İnternet, məhsulların satışı üçün ən yaxşı vasitədir. Müştərilərə çatmağın ən rahat və sərfəli yoludur. Bu gün məhsullarınızı onlayn satmağı düşünməyiniz üçün bir çox səbəb var.
Xərcləriniz azaldmaq: Onlayn satış vasitəçini kəsməklə xərclərinizi azaldacaq ki, bu da sizə kirayə, kommunal xidmətlər və s. kimi şeylərə qənaət edəcək. Bu həm də o deməkdir ki, siz bahalı vitrinlər və digər əlaqəli xərclər üçün ödəməli deyilsiniz.
Daha geniş auditoriyaya çatmaq: Onlayn satış, günün və ya gecənin istənilən vaxtında evdən və ya telefonunuzdan alış-verişin rahatlığına görə ənənəvi pərakəndə satış məntəqələrinin imkan verdiyindən daha böyük auditoriyaya çatmağa imkan verir. Hədəf auditoriyanızdakı müştərilərin məhsullarınızı asanlıqla tapa bilməsi üçün reklamlar və ya sosial media marketinq kampaniyaları vasitəsilə istəsəniz, hətta konkret coğrafi əraziləri hədəfləyə bilərsiniz.
Brendinizi təbliğ etmək: Onlayn pərakəndə satış brendinizi tanıtmaq üçün əla bir yoldur, çünki siz sosial media marketinq kampaniyaları və ya müştərilərin rəyləri kimi müxtəlif yollarla məhsula həsr olunmuş profil və bloq yarada bilirsiniz.
Müştəri münasibətlərini yaxşılaşdırmaq: Müştərilərə onlayn satış etməklə siz onlara mümkün olan ən yaxşı müştəri xidməti təklif edə və onların alış-veriş təcrübəsini fərdiləşdirə bilərsiniz.
Biznesinizə rəqabət üstünlüyü vermək: Vaxtınızı sərf etməyə hazır olduğunuz müddətcə onlayn satış pərakəndə mağazalarda və ya ticarət mərkəzi köşklərində satışdan daha çox gəlir gətirə bilər.
Azərbaycanda Elektron Ticarətə Necə Başlamaq Olar?
Azərbaycanda elektron ticarətə başlamaq üçün onlayn mağaza açmalısınız. Bunun üçün biznesinizi Vergilər Nazirliyində qeydiyyatdan keçirib, sonra ƏDV nömrəsi əldə etməklə başlaya bilərsiniz. Bu, sizə biznesiniz üçün bank hesabı açmağa və vergi güzəştləri, eləcə də sizin üçün mövcud olan digər təşviqləri qeydiyyatdan keçirməyə imkan verəcək.
Sonra, onlayn rejimdə necə davranacağınıza qərar verməli olacaqsınız . Bu addımda Solvemark mütəxəssis komandasından pulsuz məsləhət alın. Nə satmağınızdan asılı olmayaraq, agentliyin e-ticarət sahəsində təxminən 8 illik böyük təcrübəsi var. Solvemark komandası hədəflərinizə çatmaq üçün sizə yol xəritəsi və strategiya yaradacaq.
Elektron Ticarət Saytları Üçün Veb Dizayn Məsləhətləri
Azərbaycanda elektron ticarətə başlamağa qərar vermisinizsə, ilk növbədə şirkətinizin vitrini rolunu oynayacaq vebsaytınızın dizaynını müəyyənləşdirməlisiniz. Hazırlanan vebsaytın dizaynı ölkənin mədəniyyəti və ənənələrinə uyğun olmalıdır, yerli müştərilərin zövqü nəzərə alımmalıdır.
Növbəti addım naviqasiya üçün asan, aydın və dəqiq məlumatlara malik olan tərtibatın hazırlanmasıdır. Bu, ziyarətçilərinizin axtardıqları bölmələri və mövzuları tez və asanlıqla tapmasını təmin edəcək.
Ziyarətçilərin sizin kim olduğunuzu dərhal bilməsi üçün səhifənin yuxarısında cəlbedici bir loqo olmalıdır. Siz həmçinin bəzi sosial media düymələrini daxil etməlisiniz ki, insanlar məzmununuzu öz dostları ilə Facebook, Twitter və s.-də paylaşa bilsinlər. Solvemark dizayn qrupundan brend dizaynı və vebsayt dizaynı ilə bağlı pulsuz məsləhət ala bilərsiniz.
Elektron ticarətlə bağlı ətraflı məlumat üçün Elektron Ticarət Modelinə Keçməyin 5 Səbəbi, Elektron Ticarət – Yeni Biznes Modeli Haqqında Hər Şey (2022), Onlayn Ticarət Üzrə Uğurlu Biznes: 2 Fərqli Yanaşma (2022), E-ticarət Nədir? Necə İşləyir (E-ticarətə Giriş – 2022) yazılarımızı oxuya bilərsiniz.
Bu bloq yazısı üçün Həmtəsisçimiz Azər Şirinova təşəkkür edirik.
Mənbə:
